TCO is de afkorting voor Total Cost of Ownership. Het staat voor de totale kosten van een product of dienst waarbij niet alleen de aanschafprijs maar ook zaken als onderhoudskosten worden berekend. Ook de impact op het milieu kan worden meegeteld in deze berekening. Naast consumenten wordt Total Cost of Ownership ook gebruikt binnen bedrijven om bijvoorbeeld opslag van goederen in een magazijn te berekenen. Wat betekent TCO en welke kosten maken hier deel van uit?
Een bekend voorbeeld van ‘verborgen kosten’ is de inkjet printer. Voor enkele tientjes koopt de consument een printer die een heel goede kwaliteit levert in verhouding tot de aanschafprijs. Dan moet het inktcartridge worden vervangen en dan blijken cartridges duurder te zijn dan de printer. Dit drijft de TCO dus enorm omhoog. Auto’s zijn ook producten met een hoge Total Cost of Ownership door zaken als benzine, onderhoud, verzekering en wegenbelasting. Omdat kosten gespreid worden over een langere termijn valt niet altijd direct op hoe duur producten werkelijk zijn. Kinderspeelgoed op batterijen kan aan het einde van de levenscyclus veel meer gekost hebben dan de oorspronkelijke aanschafprijs.
Er wordt steeds meer rekening gehouden met de ecologische impact van producten. In de voedselketen maken innovatieve bedrijven regelmatig gebruik van TCO om de hogere aanschafkosten van hun producten te vertegenwoordigen. Denk bijvoorbeeld aan een zuivelvervanger op basis van soja of haver. In plaats van een koe plantaardige voeding te geven slaan deze producten dieren in de productieketen over. Zo is er minder land nodig, minder tijd en minder grondstoffen om een gelijkwaardig product te maken.
Subsidies, milieuheffingen en hogere grondprijzen kunnen ook worden meegenomen in de Total Cost of Ownership. Dan kan een ‘goedkoop’ product veel duurder uitvallen. Omdat dit soort berekeningen erg complex zijn en de kosten niet uitgesplitst kunnen worden naar één specifiek product is dit vanuit het oogpunt van marketing lastig uit te leggen. Het kan wel leiden tot een hogere bewustwording bij consumenten.
Op het gebied van duurzaamheid en besparing worden de kosten en baten van zonnepanelen vaak genoemd. De aanschafkosten liggen relatief hoog maar als zonnepanelen na 10-15 jaar zichzelf hebben terugverdiend zal de TCO toch voordelig uitvallen ten opzichte van gas en elektra via conventionele bronnen.
De deeleconomie lijkt een relatief nieuw begrip te zijn, toch is het een concept dat al veel langer bestaat. Zo zijn er deelscooters van bedrijven als Go Sharing en Felyx waarbij de klant betaalt per kilometer zonder de scooter aan te schaffen. In 1965 was er al het wittefietsenplan, een concept waarbij Amsterdam een aantal witte fietsen zou beheren die zonder slot te gebruiken waren. Als er geen sprake is van eigendom, dan zou diefstal ook verdwijnen.
Waar het in de deeleconomie vaak commerciële initiatieven betreft zijn er diverse soortgelijke concepten op overheidsniveau. Denk aan bibliotheken die voor een relatief lage prijs boeken en andere media uitlenen. Een deel van deze kosten wordt uit belastingen betaalt waarmee alle burgers een deel van de totale kosten dragen.
In bedrijven is het vrij gebruikelijk om producten te leasen in plaats van kopen, denk aan auto’s of koffiezetapparaten. Naast gebruiksrecht maakt onderhoud doorgaans ook deel uit van de overeenkomst. Er is geen sprake van eigendom wat ook fiscaal aantrekkelijk kan zijn. Ook is er geen afschrijving voor de gebruiker. Een soortgelijk huursysteem komt ook steeds vaker voor bij consumenten. Zo is het mogelijk om printers te kopen met een inkt abonnement, of huishoudelijke apparatuur. De TCO is zo eenvoudig te berekenen voor de klant. Daarbij is er geen sprake van restwaarde wat bij eigendom wel het geval kan zijn.
Consumenten hoeven zich doorgaans niet zo druk te maken over Total Cost of Ownership zolang ze de rekening kunnen betalen, bedrijven en met name beursgenoteerde bedrijven zullen alle kosten en baten zeer nauwkeurig in kaart moeten brengen. Zo moet er naast aanschafkosten ook rekening worden gehouden met afschrijving, onderhoud en reparatie, brandstof, training voor personeel om bedrijfsmiddelen te gebruiken, vloeroppervlak of verplaatsing naar een andere locatie. Dit maakt onderdeel uit van een kosten-baten analyse waar naast de initiële investering ook de kosten op termijn in kaart worden gebracht.
