Alfanumeriek staat voor alle letters van het alfabet inclusief de cijfers 0 tot en met 9. In totaal zijn er dus 36 alfanumerieke karakters of 62 als hoofdletters ook meegeteld worden. De alfanumeriek betekenis komt van het Grieks woord alfa en het woord nummer. Wat is alfanumeriek en op welke wijze kunnen deze karakters gebruikt worden?
Alpha is de eerste letter in het Griekse alfabet, toch komen de Griekse getallen niet voor in het alfanumerieke systeem. De cijfers 0 tot en met 9 komen namelijk (indirect) uit de Arabische wereld, niet uit het oude Griekenland. De letters komen weer uit het Latijn met een oorsprong in Griekenland.
Het woord ‘alfabet’ staat voor een verzameling van symbolen om de klanken van een gesproken taal mee op te schrijven. Zo is er het Arabisch alfabet, Grieks alfabet, Latijns alfabet en het Cyrillisch alfabet. In Nederland en de meeste Westerse landen wordt het Latijns alfabet gebruikt dat bestaat uit 26 letters die in kleine letters a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z geschreven worden en in hoofdletters A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z.
Het Latijnse alfabet is het meest gebruikte schrift ter wereld. Het is afgeleid van het Griekse en Etruskische alfabet en bestond oorspronkelijk uit 21 letters. Om Griekse woorden te kunnen schrijven werden Y en Z toegevoegd. J, U en W werden later toegevoegd.
De cijfers die we in het Westen en in het grootste deel van de wereld gebruiken worden Arabische cijfers genoemd of Arabisch-Indische cijfers. Dit is verwarrend omdat ze niet afkomstig zijn uit de Arabische wereld maar uit India, 300 jaar voor Christus. De Arabieren hebben deze cijfers later overgenomen maar hier ligt dus niet de oorsprong van de bekende 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Moorse Moslims zouden na de opkomst van de Islam in het Midden-Oosten deze notatie naar Europa brengen.
Europa liep in eerste instantie niet bepaald warm voor die ‘Arabische’ cijfers. Rond het jaar 1000 werd door de Fransman Gerbert van Aurillac een poging gedaan om de Europese notatie te vervangen, ook de Italiaan Leonardo van Pisa zou in het jaar 1200 pleiten voor de introductie van deze getallen. De schrijfwijze kan per land en regio verschillen, zo is er onderscheid te maken tussen Arabisch, Arabisch-Indisch, Oost-Arabisch Indisch, Devanagari, Chinees en Tamil. De karakters zien er anders uit maar het systeem is verder gelijk.
Zelfs wanneer je alle 62 karakters telt worden speciale karakters zoals letters met aanvullingen waaronder à, ø, û, of ç niet meegeteld. Bij het sorteren worden eerst de letters van het alfabet weergegeven, vervolgens komen de nummers. Als letters en cijfers beide voorkomen in alfanumerieke notatie dan zullen er normaal gesproken geen leestekens gebruikt worden.
De letter ‘o’ en het cijfer ‘0’ lijken sterk op elkaar. In teksten of aanduidingen met een alfanumeriek karakterset kunnen dergelijke karakters voor problemen zorgen. Dit geldt ook voor de (hoofdletter) ‘I’ en het getal ‘1’. In vliegtuigen worden daarom de letters A, B, C, D, E, F, G, H, J, K gebruikt zonder ‘I’ om verwarring met stoelnummers te voorkomen. Een andere manier om onderscheid te maken is een ‘0’ met een diagonale lijn zoals deze in ASCII karakters gebruikt wordt, wat weer sprekend lijkt op de ‘ø’ zoals deze in Scandinavische talen wordt toegepast. Soms moet uit context blijken om welk karakter het gaat.
Door het alfanumeriek systeem op fonetische wijze te gebruiken ontstaat er een compleet andere vorm van grammaticale regels en woordgebruik. Artiest Prince zou hier populariteit aan geven door nummers te schrijven als “Nothing compares 2U”. De bandnaam “U2” betekent niet “You Too” maar is een verwijzing naar een spionagevliegtuig uit Amerika. “UB40” is ook geen verwijzing naar iemand die de leeftijd van veertig jaar heeft bereikt, het betreft hier een voormalig formulier van de Britse sociale dienst om een uitkering bij werkloosheid aan te vragen. Online zou schrijven met cijfers in plaats van letters omgedoopt worden tot ‘leet’ of ‘l33t’ of ook wel ‘1337’.
