FOMO is een afkorting die staat voor Fear Of Missing Out. Het staat voor een sociale angst om niet deel uit te maken van een plezierige situatie door ergens niet bij aanwezig te zijn. Het speelt in op sociale aspecten binnen de samenleving waarbij specifieke momenten een belangrijke rol spelen. Als je ergens niet bij bent kun je geen deel uitmaken van de ervaring, het is niet mogelijk om dit later goed te maken. Fear Of Missing Out wordt ook wel gekoppeld aan obsessief gedrag met betrekking tot social media diensten en internet gebruik. Wat is FOMO en hoe wordt de angst om iets te missen gebruikt binnen marketing?
De eerste keer dat “Fear Of Missing Out” gedefinieerd werd was in 1996. Dan Herman deed onderzoek naar dit onderwerp en publiceerde een academisch werk in 2000. Auteur Patrick J. McGinnis kwam vervolgens met de afkorting FOMO in 2004, naast FOBO wat staat voor ‘Fear Of a Better Option”. De FOMO betekenis verwijst naar de angst dat iemand informatie mist of geen onderdeel uitmaakt van momenten die de kwaliteit van leven kunnen verbeteren. De gedachte dat er iets gebeurt waar de persoon geen weet van heeft leidt tot een gevoel van angst, verdriet, woede of uitsluiting.
Hoewel “Fear Of Missing Out” gerelateerd is aan de opkomst van het internet en met name social media, bestaat de angst om buitengesloten te worden al veel langer. Het is gebaseerd op een gebrek aan zelfvertrouwen en ook gevoelens van jaloezie. In het Engels wordt hiervoor de term “Keeping up with the Joneses” gebruikt. De familie Jones is een fictieve familie die steeds nieuwe materiële goederen verwerven, de persoon die dit ziet wil vervolgens minimaal hetzelfde bezitten of liever nog een stap verder gaan. In de Nederlandse taal past “het gras is altijd groener bij de buren” in deze context. Ongeacht hoe goed je het zelf doet, er is altijd iemand die beter presteert.
Voor de tijd van kranten konden mensen alleen de verwervingen van mensen in hun directe omgeving zien. Later zou radio en televisie volgen en sinds de jaren negentig van de twintigste eeuw heeft het internet een belangrijke rol gespeeld in de toename van FOMO. Dit gaat hand in hand met marketing en commercie. Zo worden er acteurs afgebeeld die gelukkig zijn met een product, of er worden tijdelijke promoties aangeboden waarmee er slechts een beperkte periode bestaat om actie te ondernemen. De meeste media types kunnen (voor een deel) blijven bestaan door advertenties die vaak inspelen op de angst om iets te missen of er geen actief deel van uit te maken.
Een voorbeeld van een FOMO marketingtruc is een website om hotelkamers te boeken. Bij het bekijken van een kamer wordt een teller getoond hoeveel mensen op dat moment de website bekijken, ook wordt aangeven hoeveel kamers er nog beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld in rode letters de melding “laatste kamer!”. Dit kan behulpzaam zijn, het is ook een manier om klanten sneller te doen beslissen. Ook in webshops worden dit soort strategieën toegepast met meldingen als “nog enkele stuks op voorraad” of “deze aanbieding loopt af (of begint) over x minuten”.
Een poster van een groots evenement waar je “bij moet zijn” is een individueel voorbeeld van Fear Of Missing Out, social media is een keten aan FOMO berichten. Die oneindig scrollende tijdlijn van Facebook met berichten van diverse bronnen spoort aan om meer tijd door te brengen op het platform. Meer tijd en meer kijkers betekent meer reclame inkomsten dus meer omzet voor Facebook. De bereidheid van mensen en bedrijven om steeds nieuwe content te produceren kan leiden tot een FOMO gevoel bij gebruikers. Andere social media diensten zoals Twitter en Instagram werken volgens hetzelfde principe. Een dergelijk fenomeen vindt ook plaats bij notificaties in de vorm van geluiden of pop-ups. Het bekende bolletje met een nummer om ongelezen berichten aan te duiden roept een gevoel van urgentie op.
