Consumentenpsychologie staat voor de studie naar de redenen waarom mensen zaken kopen. Psychologen proberen de onderliggende cognitieve processen te ontdekken die de keuzes van consumenten verklaren, en te bepalen op welke wijze mensen reageren op de invloed van marketing. Wat is de basis van consumenten psychologie en waarom kopen mensen eigenlijk dingen?
Mensen kopen allerlei producten en diensten, binnen consumentenpsychologie wordt niet bekeken wat we kopen maar juist waarom. Deze informatie kan een belangrijke rol spelen bij het inrichten van een marketingcampagne of in een eerder stadium bij de ontwikkeling van producten. Er spelen veel factoren een rol bij dit type onderzoek waaronder ook culturele verschillen. Consumenten gedragen zich niet overal in de wereld hetzelfde. Zo zijn er landen waar de verkoopprijs vaststaat, en landen waar het algemeen geaccepteerd is dat er bij een aankoop eerst onderhandeld moet worden. Er is daarmee dus geen ‘standaard’ consument, er zijn wel basispatronen te bepalen.
Wanneer je bij consumenten psychologie naar de basis kijkt gaat het voornamelijk om gedragsanalyse. Dit is een onderdeel binnen het psychologisch vakgebied waarin verondersteld wordt dat de acties van mensen gedreven worden door externe stimulering. Dit wordt ook wel ‘kuddegedrag’ genoemd. Wanneer de omgeving een mening is toegedaan of specifieke beslissingen neemt, dan is de kans groot dat de persoon in kwestie dit gedrag overneemt. Daarnaast is er de cognitieve theorie, die juist stelt dat ons gedrag voornamelijk wordt bepaald door onze eigen denkprocessen. Hierbij wordt individueel redeneren als voornaamste criterium gesteld, waarbij de omgeving een minder belangrijke rol vervult.
Sommige goederen hebben we nodig om te overleven zoals eten en drinken. Dan zijn er zaken die ons helpen om het leven praktischer, comfortabeler of persoonlijker in te richten. Een deel van de aankopen die een mens maakt zijn duidelijk te verantwoorden, maar dit is niet altijd het geval. Bij marketing en promotie worden doorgaans niet-essentiële zaken gepresenteerd als begerenswaardig of zelfs onmisbaar. Dan gaat het dus niet meer om wat we kopen maar waarom. En dat is de basis voor consumenten psychologie.
