DRM staat voor Digital Rights Management. Het betreft een manier om rechten op digitale bestanden vast te leggen, te beheren en controleren. Het doel van deze standaard is het terugdringen van illegale (digitale) kopieën van auteursrechtelijk beschermde data zoals e-books, films en muziek bestanden. Wat is DRM en hoe wordt dit toegepast op fysieke producten?
Het maken van zowel legale als illegale kopieën is niet nieuw. Denk aan de uitvinding van de gloeilamp die zeker niet alleen aan Thomas Edison toegeschreven kan worden. In het digitale tijdperk is het kopiëren van auteursrechtelijk beschermd materiaal veel eenvoudiger geworden. Er zijn verschillende manieren om digitale data te voorzien van identificatie en encryptie met als doel illegale kopieën terug te dringen enerzijds, en op te sporen welke bestanden ongeautoriseerd zijn anderzijds.
DRM is een methode om bestanden te beveiligen, hiervoor wordt een systeem van versleuteling en ontgrendeling toegepast. Een bestand dat voorzien is van een speciale code kan alleen worden weergeven als de applicatie deze code kan lezen en verifiëren.
Er kunnen uiteenlopende vormen van Digital Rights Management toegepast worden. Denk bijvoorbeeld aan een maximaal aantal installaties van een pakket of een verplichte activiteit via een beveiligde server.
Niet iedereen is voorstander van DRM om auteursrechtelijk materiaal te beschermen. Hierbij botsen uiteenlopende meningen met elkaar. Zo is het de vraag welke rechten precies worden toegekend aan de koper. Als iemand een digitale download van een film koopt in de Prime video winkel van Amazon, is dit bestand niet te bekijken via de Apple video applicatie. Op hetzelfde systeem is de film wel te bekijken via de Prime video applicatie. Dezelfde film, hetzelfde apparaat maar als de klant deze film liever bekijkt via een andere applicatie is dit niet mogelijk.
Dan is er nog het de discussie over het gebruiksrecht. Digitale rechten kunnen namelijk ingetrokken worden, iets wat niet mogelijk is met een DVD. In dat geval betreft het een product dat op een fysieke schijf staat dat niet vanuit de uitgever herroepen kan worden.
Een andere kritiek is de hogere drempel die een bestand voorzien van DRM opwerpt ten opzichte van een illegale kopie zonder bescherming. Als bijvoorbeeld een muziekbestand met DRM niet in alle spelers werkt is een kopie zonder controle praktischer om te downloaden. Zo zijn er klanten die de officiële versie van een product aanschaffen om vervolgens de ongeautoriseerde versie te gebruiken vanwege het gebruiksgemak.
Apple besloot rond 2009 om DRM uit iTunes te verwijderen.
Voordat automatische controle mogelijk was werden er al diverse andere methoden toegepast om digitale data te beschermen. Een technisch zeer eenvoudige methode was een codekaart op papier die niet zomaar te kopiëren viel. De gebruiker kreeg een invoerveld binnen de applicatie waar de codekaart voor nodig was. Deze methode was in feite een ‘decodeersleutel’ om cryptische meldingen te lezen. Nintendo zou deze methode toepassen op de NES spelcomputer met hun cartridge games die relatief eenvoudig te kopiëren waren.
Een ander voorbeeld van hardware DRM is de beveiliging van Keurig koffie cups. Dit systeem is vergelijkbaar met Senseo of Nespresso, in de officiële Keurig cups is een verificatie aanwezig waardoor alternatieve producten van andere fabrikanten niet herkend worden. Ook printcartridges maken gebruik van dergelijke methoden.
De betekenis van DRM mag duidelijk zijn, of het daadwerkelijk effectief is kan lastig bepaald worden. Zo staan in de lijsten van meest verspreide illegale bestanden zowel producten met als zonder DRM geleverd worden. Populaire content zal altijd een weg vinden naar het illegale circuit, platformen als Napster en The Pirate Bay lieten zien hoe eenvoudig het was om muziek, films en software te downloaden zonder toestemming van de auteur of uitgever.
Een alternatief voor beveiliging is een abonnementsmodel. In plaats van een bedrag te rekenen voor een enkel bestand kan de klant onbeperkt muziek luisteren, films kijken of games spelen. Denk aan abonnementen als Spotify, Netflix of Apple Arcade. Netflix heeft lange tijd het delen van accountinformatie met andere personen oogluikend toegestaan, in 2021 hebben ze expliciet aangegeven om hier op te gaan controleren. Daarnaast kunnen verschillen in distributierechten en rechthebbenden per regio van invloed zijn op het aanbod per land. Dit kan weer omzeilt worden met IP-spoofing of IP-blocker software waarmee ook dit model geen volledige bescherming biedt.
