X-as

De x-as is de horizontale as die zowel in de kunst als grafisch design en het weergeven van grafieken gebruikt wordt. De x as, y as en z as vormen tezamen een driedimensionale ruimte die voor vele visuele toepassingen gebruikt kunnen worden. Wat is x-as en hoe worden deze assen gebruikt in diverse vormen?

Wat is x-as?

De definitie van x-as is de horizontale as in een assenstelsel. Het is een lijn die loopt van links naar rechts zonder helling, rotatie of diepte. De x as (breedte) staat haaks op de y as (hoogte) en de Z as (diepte).

Gebruik in kunst

Het horizontale vlak is van belang in kunstwerken, deze lijn geeft stabiliteit aan. Wanneer deze lijn niet aanwezig is of bewust (licht) gedraaid wordt ontstaat er ‘chaos’ en onrust in het schilderij of een foto. In film wordt hier bijvoorbeeld gebruik van gemaakt door een horizontaal beeld te roteren waardoor er spanning wordt opgewekt. Deze hoek wordt ook wel “Dutch Angle” genoemd.

Gebruik in grafisch design

In grafisch ontwerp zijn dezelfde grondbeginselen van toepassing die ook voor kunstuitingen relevant zijn, met het verschil dat het naast de esthetische waarde ook gebruikt wordt voor functionele doeleinden. Een layout met horizontale oriëntatie op de x-as wordt als rustig en duidelijk ervaren. Op digitale camera’s wordt vaak gebruik van gemaakt van een (digitale) waterpas om deze lijn aan te geven, er zijn ook fotobewerkingsprogramma’s die een foto automatisch recht kunnen maken.

Gebruik in analyse

In grafieken wordt vaak gebruik gemaakt van een horizontale x-as en een verticale y-as. Van links naar rechts en van beneden naar boven worden waardes weergegeven om zo een grafiek te visualiseren. Denk aan de ontwikkeling van koersen over verloop van tijd. Horizontaal wordt dan de tijd weergegeven, verticaal de koers op dat moment. Verloop van tijd wordt meestal horizontaal weergegeven maar hier is geen harde regel voor.