De Y-as is de verticale as, die haaks staat op de X-as. In grafieken wordt vaak gebruik gemaakt van de X as en Y as om waardes weer te geven in een tweedimensionaal vlak. Daarnaast is er ook de Z as die diepte vertegenwoordigt. Wat is Y-as en hoe wordt deze richting gebruikt voor verschillende toepassingen?
In basis is de Y-as een wiskundige term die doorgaans in combinatie wordt gebruikt met de horizontaal liggende X-as. Door ze haaks op elkaar te plaatsen kan een verloop worden aangegeven waarin standaard het gewicht op de Y en de tijd op de X as worden worden weergegeven. Daarnaast kan de term ook voor andere zaken gebruikt worden waarbij verticale oriëntatie van belang is.
In schilderwerken en fotografie wordt veel gebruik gemaakt van zowel horizontale als verticale richtingen. Beide assen geven stabiliteit aan, waarbij schuine lijnen juist voor dynamiek in het beeld zorgen. Met digitale software kunnen beelden eenvoudig uitgelijnd worden op de assen, bijvoorbeeld wanneer de afbeelding niet geheel recht is gefotografeerd of bij scannen niet juist is uitgelijnd.
Grafieken kunnen complexe informatie duidelijk en effectief visualiseren. De Y-as op zichzelf kan gebruikt worden om hoogte aan te duiden, de verticale oriëntatie maakt dit de meest voor de hand liggende toepassing. Wanneer de Y-as op een hoek van 90 graden op de X-as wordt geplaatst kan het vlak rechts van de verticale en boven de horizontale lijn gebruikt worden om informatie weer te geven. Het is overigens ook mogelijk om de lijnen in een andere samenstelling te plaatsen, bijvoorbeeld met een centraal snijpunt zodat er vier kwadranten ontstaan.
Hoewel grafieken informatie kunnen verduidelijken kan de schaal en indeling ook manipulatief zijn. Zo kunnen verticale pieken of juist het gebruik van afvlakkingen de perceptie van de feitelijke cijfers beïnvloeden.
