CMYK is een kleurmodel dat bestaat uit de vier basiskleuren Cyaan, Magenta, Yellow (geel) en Key (zwart). Door deze basiskleuren met elkaar te mengen ontstaan er andere tinten. Daarmee betreft het een subtractief kleurenmodel. Zonder de zwart kleur ontstaat er een grijze kleur. Wat is CMYK en hoe verschilt dit kleurmodel met andere methoden?
De definitie van CMYK is een subtractief kleurmodel, dit betekent dat reflecterend licht gereduceerd wordt. Als een wit vel papier al het licht reflecteert zorgt het toevoegen van inkt dat er minder licht weerkaatst wordt. Meer kleur toevoegen betekent dus een meer donkere zichtbare kleur. Bij additieve modellen zoals RGB zorgt meer kleur juist voor een lichter resultaat. Omdat de drie basiscomponenten Cyaan, Magenta en Yellow samen niet verder komen dan donkergrijs wordt er gebruik gemaakt van Key om zwart mogelijk te maken.
Met alleen volledig verzadigde kleuren is het niet mogelijk om lichtere tinten van een kleur te maken. Door de dekking op de pagina minder te maken blijft een deel van de witte ondergrond zichtbaar. Als de punten klein genoeg zijn lijkt het resultaat op een lichtere kleur, denk aan pasteltinten. Door de vier basiskleuren onder afwijkende hoek op elkaar te leggen worden moiré effecten voorkomen.
Er zijn in totaal 16.000 afzonderlijke kleuren mogelijk met het CMYK proces. Er is ook een CMY model zonder Key, CcMmYK is een kleur standaard met zes kleuren waarbij een lichte Cyaan en Magenta worden toegevoegd. Deze methode is met name geschikt voor fotografische afbeeldingen.
In drukwerk wordt meestal gebruik gemaakt van CMYK kleuren, op computerschermen wordt RGB toegepast. Omdat printers en drukpersen met een beperkt aantal basiskleuren werken worden kleuren gemengd, of door kleine punten naast elkaar te leggen lijkt de combinatie voor het oog een andere kleur te zijn. Bij RBG wordt in plaats van verf het kleurenspectrum in licht gebruikt. Een 24 bits palet kan 16,7 miljoen afzonderlijke kleuren weergeven met 256 schakeringen per hoofdkleur Rood, Groen of Blauw. Het menselijk oog kan in principe naast elkaar liggende kleuren niet meer onderscheiden waarmee fotorealistische afbeeldingen mogelijk zijn.
Om RGB bestanden gereed te maken voor drukwerk worden de kleuren meestal eerst omgezet naar CMYK waarden. Het resultaat zal wat minder verzadigd uitvallen omdat er minder kleuren mogelijk zijn.
Pantone of PMS is een gestandaardiseerd kleurschema met 1100 basiskleuren. Het voordeel van het Pantone Matching System is dat het eenvoudig is om kleuren uniform te houden. Denk aan de weergave van een logo op verschillende oppervlakken of internationaal gebruik. Om Pantone kleuren te mengen wordt gebruik gemaakt van 15 basis pigmenten. Ook bij PMS is er sprake van subtractie, kleuren nemen lichtreflectie weg.
Met name voor toepassingen waarbij slechts één of enkele kleuren nodig zijn zoals het afdrukken van een monotoon logo wordt vaak gebruikt gemaakt van Pantone kleuren, voor afbeeldingen met meer kleuren wordt doorgaans CMYK gebruikt.
Geen van de genoemde drie kleuren modellen biedt standaard ondersteuning voor de reflecterende kleuren goud, zilver en brons. De CMYK waarden die hier het dichtste bij in de buurt komen zijn:
Goud
C 20%
M 25%
Y 60%
K 25%
Zilver
C 5%
M 0%
Y 0%
K 40%
Brons
C 30%
M 50%
Y 85%
K 0%
Deze kleuren komen in de buurt maar ze hebben geen echte reflectie. Hoewel er PMS tinten zijn die meer in de richting komen is het ook hier niet mogelijk. Met foliedruk is het mogelijk om deze speciale tinten toe te voegen aan een ontwerp. Met de ‘koude folie’ methode kan betaalbaar in kleinere oplages goud, zilver en brons verwerkt worden in het ontwerp. In het ontwerp moeten de juiste waarden ingesteld worden om dit effect te bereiken, ook moet het druk- of printproces in staat zijn deze kleuren / materialen te verwerken.
